Αντιμετώπιση της Άφθας και Έρπητα με Laser
Οι άφθες και ο επιχείλιος έρπητας είναι δύο από τα πιο συχνά εμφανιζόμενα προβλήματα στη στοματική μας κοιλότητα. Αν και πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές νοσολογικές οντότητες, η εμφάνισή τους στο στόμα προκαλεί εξίσου δυσάρεστα συμπτώματα για τον ασθενή, που μερικές φορές είναι πολύ ενοχλητικά.
Τί είναι όμως η άφθα και ο επιχείλιος έρπητας και τί τα προκαλεί;
Η άφθα είναι ένα έλκος (πληγή) που έχει συνήθως στρογγυλό ή ωοειδές σχήμα, με διάμετρο από 1-2 μέχρι και 6 χιλιοστά μερικές φορές. Μπορεί να εμφανίζεται μεμονωμένη, ή σε ομάδες (πολλαπλές άφθες). Συνήθως εντοπίζεται στο εσωτερικό μέρος των χειλέων και των παρειών (μάγουλων), στην ουλοπαρειακή αύλακα, στα ούλα και στη γλώσσα. Η βλάβη έχει σαφές περίγραμμα και καλύπτεται από μια άσπρη ή κιτρινωπή μεμβράνη. Ο ασθενής συνήθως παραπονείται για κάψιμο ή τσούξιμο στην περιοχή, πόνο και δυσκολία στο φαγητό, και τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν μία με δύο εβδομάδες. Μερικές φορές η βλάβη μπορεί ακόμα να συνοδεύεται από πρήξιμο των λεμφαδένων και πυρετό. Η ακριβής αιτιολογία της, παραμένει ακόμη και σήμερα άγνωστη. Υπάρχουν όμως κάποιοι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνισή της, όπως είναι το άγχος και το στρες, ορμονικές διαταραχές, τραυματισμοί του βλεννογόνου, έλλειψη βιταμίνης Β, σιδήρου και φολλικού οξέως, γαστρεντερικές διαταραχές και γενικά πεσμένο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Η πάθηση συνήθως ολοκληρώνει τον κύκλο της (1-2 εβδομάδες) και περνάει, συχνά όμως υποτροπιάζει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα (συνήθως 3-4 μήνες ή και συχνότερα) και μπορεί να εμφανιστεί στο ίδιο ή σε άλλο σημείο ή ακόμα και με άλλη μορφή. Για την θεραπεία της άφθας συνήθως μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνταν αλοιφές με αναλγητική δράση, στοματικά διαλύματα χλωρεξιδίνης, και gels κορτικοστεροειδών, που συνήθως όμως επιτυγχάνουν απλώς μια μερική, προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα και μια μικρή μείωση του χρονικού κύκλου της πάθησης, χωρίς να προσφέρουν ουσιαστική θεραπεία. Μερικοί από εμάς ίσως ακόμα θυμούνται (και μάλλον κάποιοι ακόμα την χρησιμοποιούν) και την παλιά πρακτική συμβουλή της γιαγιάς μας, που έβαζε μαγειρική σόδα στις άφθες, μια τεχνική που αν και στην αρχή πονούσε πολύ, συνήθως έφερνε παρόμοια αποτελέσματα με τα σκευάσματα του Φαρμακείου. Σήμερα όμως όλα αυτά έχουν αλλάξει με τη χρήση των Laser, όπως θα δούμε παρακάτω.
Ο επιχείλιος έρπητας από την άλλη μεριά, είναι μια μόλυνση που οφείλεται σε ιό, ο οποίος μεταδίδεται με δερματική επαφή και παραμένει στον οργανισμό ολόκληρη τη ζωή. Αποτελεί ένα μέρος της γενικότερης νοσολογικής οντότητας του έρπητα (έρπητας των γεννητικών οργάνων, έρπητας σε άλλα μέρη του σώματος, επιχείλιος έρπητας). Υπάρχουν δύο τύποι ερπητοϊού, ο ιός τύπου 1 (HSV 1) και ο ιός τύπου 2 (HSV 2). Ο επιχείλιος έρπητας οφείλεται στον ερπητοϊό τύπου 1 και είναι μια πολύ συχνή ίωση (έχει υπολογιστεί ότι εννιά στα δέκα άτομα έχουν εκτεθεί στον ιό του απλού έρπητα). Συχνά μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας μέσω του φιλήματος στο πρόσωπο, αλλά η μετάδοση του ιού μπορεί επίσης να γίνει και σε οποιαδήποτε ηλικία. Μπορεί ακόμα να μεταδοθεί και στα γεννητικά όργανα από άμεση επαφή. Συνήθως μεταδίδεται με άμεση σωματική επαφή μέσω φιλήματος ή σεξουαλικής επαφής. Μπορεί όμως επίσης να μεταδοθεί και από την κοινή χρήση σκευών κουζίνας, ξυριστικών μηχανών, πετσετών και άλλων προσωπικών ειδών. Τα πρώτα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται μετά από 2 με 3 το πολύ εβδομάδες. Πολλές φορές ο ασθενής κατά την πρώτη επαφή με τον ιό, δεν έχει συμπτώματα (ή τα συμπτώματα είναι πολύ ήπια) και δεν αντιλαμβάνεται τη μόλυνση, και για αυτό είναι δύσκολο να εξακριβωθεί πότε ακριβώς έγινε η έκθεση στον ιό. Μπορεί επίσης το άτομο που μετέδωσε τη μόλυνση να μην ήξερε ότι ήταν φορέας του ιού. Ο έρπητας έχει δύο στάδια στον κύκλο ζωής του: ανενεργός (ο ιός είναι κρυμμένος σε αισθητήριο νεύρο) και ενεργός (ο ιός είναι στο δέρμα με ή χωρίς ορατές πληγές).
Η πάθηση εκδηλώνεται με μικρές ομάδες πολλών φυσαλίδων, που γίνονται φλυκταινώδεις και μέσα σε λίγες μέρες εξελίσσονται σε επώδυνες ελκωτικές βλάβες που τελικά επουλώνονται. Μερικές φορές πριν από την εμφάνιση του εξανθήματος μπορεί να παρατηρηθεί αίσθημα κνησμού (φαγούρας) και καυσαλγία (κάψιμο). Το εξάνθημα συνήθως εντοπίζεται στα χείλη, ενώ σπανιότερα μπορεί να εμφανίζεται στην περιοχή γύρω από το στόμα, στα ρουθούνια, στα βλέφαρα κλπ, ή ακόμα και στα ούλα. Στην αρχή οι φυσαλίδες είναι συνήθως μικρές και περιέχουν διαυγές υγρό, που στη συνέχεια γίνεται κιτρινωπό και μετά από λίγες μέρες οι φυσαλίδες σπάνε και σχηματίζονται εφελκίδες, δηλαδή κρούστες. Συνήθως η πάθηση συνοδεύεται από πόνο, ενώ σπανιότερα εμφανίζεται και πυρετός. Οι βλάβες συνήθως διαρκούν 10 με 14 ημέρες και τελικά επουλώνονται χωρίς να αφήσουν ουλές και σημάδια. Και ο έρπητας, όπως και η άφθα, ξαναεμφανίζεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.Συνήθη αίτια που πυροδοτούν την επανεμφάνιση είναι στρες, κούραση, τραυματισμός, κρυολόγημα ή γρίππη, ακραίες καιρικές συνθήκες, εγκυμοσύνη και πεσμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Η μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενη θεραπεία είναι κυρίως συμπτωματική. Αντιικά αντιβιοτικά, όπως η ακυκλοβίρη, χρησιμοποιούνται για να μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων και ιδιαίτερα του πόνου. Αν μάλιστα ο ασθενής αντιληφθεί έγκαιρα την εμφάνιση του νέου επεισοδίου επιχείλιου έρπητα και αρχίσει αμέσως τη θεραπεία, παρατηρούνται ακόμη καλύτερα αποτελέσματα σε ότι αφορά την ένταση των συμπτωμάτων και τη διάρκεια του επεισοδίου. Χρησιμοποιούνται ακόμα αντισηπτικά σαπούνια ή διαλύματα, βαζελίνη ή άλλες καταπραϋντικές κρέμες, καθώς και παυσίπονα, ή αντιφλεγμονώδη. Δυστυχώς και πάλι κανένα από όλα αυτά δεν προσφέρει πλήρη και άμεση ουσιαστική λύση στον ασθενή. Εδώ λοιπόν και πάλι έρχεται να αλλάξει τα πράγματα η χρήση των Laser.
Τα οδοντιατρικά Laser, μπορεί να μην είναι ακόμα ευρέως πολύ γνωστά στη χώρα μας, δεν παύουν όμως να αποτελούν μια πραγματικότητα που εδώ και μερικά χρόνια, έχει μπει στην καθημερινότητα πολλών οδοντιάτρων ανά τον κόσμο και μάλιστα με πολύ θεαματικά αποτελέσματα τις περισσότερες φορές. Συνήθως τα γνωρίζουμε κυρίως από τη χρήση τους στα σφραγίσματα για την παρασκευή της κοιλότητας στο δόντι χωρίς τη χρήση του «ενοχλητικού» και επώδυνου τροχού και μάλιστα χωρίς την ανάγκη αναισθησίας, παράλληλα όμως υπάρχουν ένα σωρό ακόμα εφαρμογές τους στην Οδοντιατρική, τόσο σε σκληρούς, όσο και σε μαλακούς ιστούς, όπως στη διάγνωση της «κρυμμένης» τερηδόνας, στη θεραπεία της ουλίτιδας και της περιοδοντίτιδας, στις απονευρώσεις, στη λεύκανση και την αισθητική Οδοντιατρική, στην ουλοπλαστική, στην απευαισθητοποίηση υπερευαίσθητων δοντιών, στη θεραπεία φλεγμονωδών και άλλων βλαβών του στοματικού βλεννογόνου και των χειλέων, στην τοποθέτηση εμφυτευμάτων και τη χειρουργική σκληρών και μαλακών ιστών και άλλες. Και μάλιστα, σε πολλές από αυτές τις εφαρμογές, δεν χρειάζεται η χρήση αναισθησίας, ενώ τα αποτελέσματα, λόγω της καλύτερης και ταχύτερης αναπλαστικής δράσης των Laser, είναι πιο γρήγορα, πιο ουσιαστικά και πιο μόνιμα από τις αντίστοιχες συμβατικές μεθόδους και φαρμακευτικές αγωγές.
Μία από τις πλέον εντυπωσιακές εφαρμογές του Laser KAVO, με άμεσα και θεαματικά αποτελέσματα, είναι στην αντιμετώπιση της άφθας και του επιχείλιου έρπητα. Η τεχνική είναι εντυπωσιακά απλή, γρήγορη και ανώδυνη και γι’ αυτό δεν χρειάζεται να γίνει αναισθησία. Παρ’ όλο που τόσο η άφθα, όσο και ο επιχείλιος έρπης είναι όπως προαναφέραμε επώδυνες παθήσεις, η χρήση του Laser όχι μόνο δεν προκαλεί πόνο, αλλά επιπλέον εξαφανίζει και τον πόνο που προϋπήρχε. Η οπτική ίνα ή το tip του Laser δεν ακουμπά επάνω στη βλάβη, κάτι που θα προκαλούσε πόνο, αλλά παραμένει σε μια απόσταση αρκετών χιλιοστών από αυτήν. Έτσι το μόνο που ακουμπά επάνω στη άφθα ή τον έρπητα, είναι το απαλό άγγιγμα του μονοχρωματικού φωτός που εκπέμπεται από την οπτική ίνα ή το tip του Laser, και μάλιστα συνήθως χρησιμοποιούμε το φώς του Laser «defocused”, δηλαδή εκτός εστίασης, από πιο μακρινή απόσταση και γι’ αυτό ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται τίποτε. Απλώς ακούει τους παλμούς του Laser και πολύ σπάνια αισθάνεται μερικά πολύ απαλά «τσιμπηματάκια». Αυτό όμως που γίνεται στην πραγματικότητα είναι ότι η οπτική δέσμη του Laser εξαχνώνει και εξαφανίζει το επώδυνο μέρος της βλάβης, προσφέροντας ταυτόχρονα και μια αρχική επούλωση. Συνήθως αρκούν 30 με 60 δευτερόλεπτα ανά τετραγωνικό εκατοστό βλάβης, δηλαδή μερικές δεκάδες παλμών χαμηλής ενέργειας (παραδείγματος χάριν 60-80 mJ, με συχνότητα 4 με 6 παλμών το δευτερόλεπτο για το Laser KAVO) και η βλάβη αποτελεί παρελθόν. Ο πόνος εξαφανίζεται άμεσα και μάλιστα μερικοί ασθενείς αναφέρουν ότι αισθάνονται ένα ανεπαίσθητο μούδιασμα στην περιοχή, κάτι που τους ευχαριστεί συνήθως. Δίνονται οδηγίες στον ασθενή, και τον ενημερώνουμε ότι στο στόμα του παραμένει μια μικρή πληγή, μερικά επουλωμένη και ότι θα πρέπει για 1-2 ημέρες να αποφεύγει τα αλμυρά και ξινά για να μην έχει την παραμικρή ενόχληση, ειδικά στην περίπτωση που είχε άφθα. Την επόμενη ή το πολύ την μεθεπόμενη ημέρα, δεν υπάρχει κανένα σημάδι στο στόμα που να μαρτυρά τη βλάβη ή την επέμβαση. Και το εξίσου εντυπωσιακό είναι ότι μετά από την επέμβαση με το Laser, η βλάβη θα κάνει πολύ περισσότερο καιρό να υποτροπιάσει, δηλαδή η μέθοδος αυτή έχει και πιο μόνιμα αποτελέσματα από τις άλλες.